2-5. Ocena zgodności wyrobów, maszyn i urządzeń z wymaganiami bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia. |
dr hab inż. Dariusz Pleban prof. nadzw. CIOP-PIB - Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy |
2-5.3. System oceny zgodności wyrobów w Polsce |
2-5.3.1. Podstawa prawna systemu oceny zgodności wyrobów w Polsce |
Ustawa ta określa zasady funkcjonowania systemu oceny zgodności z zasadniczymi
i szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi wyrobów, jak również procesów
ich wytwarzania, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia, lub zdrowia,.
Ustawa ta ustala także zasady i tryb udzielania akredytacji oraz autoryzacji
jednostek działających w ramach systemu oceny zgodności oraz sposób zgłaszania
Komisji Europejskiej i państwom członkowskim Unii Europejskiej autoryzowanych
jednostek oraz autoryzowanych laboratoriów w celu ich notyfikacji. Wprowadza
ponadto wymagania dotyczące nadzoru nad wyrobami podlegającymi ocenie
zgodności oraz organy właściwe w tych sprawach (fol.10) .
![]() |
Wyroby objęte dyrektywami opartymi na wybranych zasadach nowego lub globalnego podejścia | |
fol. nr 10 |
Celem ustawy jest:
2-5.3.2. Zakres oceny zgodności maszyn |
![]() |
Dokumentacja techniczna wyrobu | |
fol. nr 14 |
![]() |
Końcowe etapy procedur oceny zgodności wyrobów UE | |
fol. nr 15 |
Domniemywa się, że wyrób spełnia zasadnicze wymagania, jeżeli jest zgodny z normami zharmonizowanymi. W przypadku gdy producent lub jego upoważniony przedstawiciel nie wykaże zgodności wyrobu z normami zharmonizowanymi, jest obowiązany wykazać zgodność wyrobu z zasadniczymi wymaganiami na podstawie innych dowodów. Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego ogłasza dwa razy w roku, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" numery i tytuły ustanowionych norm zharmonizowanych wraz z tytułami aktów prawnych wdrażających dyrektywy nowego podejścia i miejscem ich publikacji, według stanu na dzień 30 czerwca i dzień 31 grudnia każdego roku.
Pozytywny wynik oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami dokonywanej przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą stanowi podstawę do wydania producentowi lub jego upoważnionemu przedstawicielowi certyfikatu zgodności.
Producent lub jego upoważniony przedstawiciel, który poddał wyrób lub proces jego wytwarzania ocenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami i potwierdził ich zgodność, wystawia deklarację zgodności lub umieszcza oznakowanie CE, zgodnie z wymaganiami określonymi w dyrektywach nowego podejścia.
Ustawa o systemie oceny zgodności daje delegacje dla ministrów właściwych ze względu na przedmiot oceny zgodności do przygotowania rozporządzeń, które przenoszą postanowienia dyrektyw nowego podejścia do prawa krajowego. Delegacje te stanowią, że:
2-5.3.3. Akredytacja, autoryzacja oraz notyfikacja |
Ustawa o systemie oceny zgodności określa zakres działania Polskiego Centrum Akredytacji (PCA) jako krajowej jednostki akredytującej. Zakres ten obejmuje w szczególności:
Nadzór nad PCA sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki. Ogólny
schemat krajowego systemu oceny zgodności jest przedstawiony na foliogramie
(fol. nr 16).
Ogólny schemat krajowego systemu oceny zgodności.
![]() |
Schemat krajowego systemu oceny zgodności. | |
fol. nr 16 |
W procesie oceny zgodności uczestniczą producenci, ich upoważnieni przedstawiciele oraz jednostki notyfikowane – jednostki certyfikujące, jednostki kontrolujące oraz laboratoria. Jednostki certyfikujące, jednostki kontrolujące oraz laboratoria w celu uzyskania notyfikacji są autoryzowane przez właściwego ministra ze względu na przedmiot oceny zgodności. Przez autoryzację należy rozumieć zakwalifikowanie przez ministra lub kierownika urzędu centralnego, właściwego ze względu na przedmiot oceny zgodności, zgłaszającej się jednostki lub laboratorium do procesu notyfikacji.
Wymienione wyżej jednostki powinny spełniać następujące kryteria:
Autoryzacja jest udzielana na wniosek jednostki certyfikującej, jednostki kontrolującej albo laboratorium, spełniających ww. kryteria, pod warunkiem:
2-5.3.4. System kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu |
Ustawa o systemie oceny zgodności wprowadza wymagania dotyczące nadzoru nad wyrobami podlegającymi ocenie zgodności. Organem sprawującym nadzór nad wyrobami wprowadzonymi do obrotu jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wykonuje swoje zadania przy pomocy wyspecjalizowanych organów prowadzących kontrole spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań. Organami wyspecjalizowanymi są:
![]() |
Ustawa o systemie oceny zgodności | |
fol. nr 17 |
Ponadto w ustawie o systemie oceny zgodności określono zasady dotyczące odpowiedzialności karnej za wprowadzanie do obrotu wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami. Karze grzywny podlegają podmioty:
2-5.3.5. Postanowienia dotyczące oceny zgodności w Kodeksie pracy |
Przepisy odnoszące się do systemu oceny zgodności znalazły się także w Kodeksie pracy znowelizowanym ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. [19]] i ustawą z dnia 28 kwietnia 2000 r.: w zakresie maszyn i innych urządzeń techniczny w art. 217, natomiast w zakresie środków ochrony indywidualnej w art. 2376.
"Art. 217. Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk
pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań
dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach.
Art. 2376 Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi
nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem
niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku
pracy oraz informować go o sprawach posługiwania się tymi środkami. Pracodawca
jest obowiązany dostarczyć pracownikowi środki ochrony indywidualnej,
które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych
przepisach".