2-5. Ocena zgodności wyrobów, maszyn i urządzeń z wymaganiami bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia. |
dr hab inż. Dariusz Pleban prof. nadzw. CIOP-PIB - Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy |
2-5.5. Ocena zgodności środków ochrony indywidualnej w krajach Unii Europejskiej |
Zakres, kryteria i zasady oceny zgodności środków ochrony indywidualnej w UE określa dyrektywa 89/686/EWG dotycząca środków ochrony indywidualnej [10] ze zmianami wprowadzonymi dyrektywami 93/68/EWG, 95/93/EWG oraz 96/58/WE (fol. nr 23). W Polsce dyrektywa 89/686/EEC została wdrożona w drodze rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej [23].
![]() |
fol. nr 23 |
2-5.5.1. Zakres oceny zgodności środków ochrony indywidualnej |
Zakres wyrobów, których dotyczy dyrektywa 89/686/EWG, wynika z definicji środków ochrony indywidualnej podanej w tej dyrektywie. Zgodnie z tą definicją środki ochrony indywidualnej są to urządzenia lub wyposażenie przewidziane do noszenia bądź trzymania przez pracownika w celu ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń, które mogą mieć wpływ na jego zdrowie lub bezpieczeństwo podczas pracy (fol. nr 24).
![]() |
fol. nr 24 |
Do środków ochrony indywidualnej zalicza się:
W załączniku nr I do dyrektywy znajduje się wykaz rodzajów środków ochronnych nie podlegających ocenie zgodności na jej podstawie, który obejmuje:
2-5.5.2. Kryteria oceny zgodności środków ochrony indywidualnej z wymaganiami bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia |
Kryteria oceny zgodności środków ochrony indywidualnej są określone w załączniku
nr II do dyrektywy 89/686/EWG. Załącznik ten zawiera zasadnicze wymagania
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące tych środków i dzieli się na
następujące rozdziały:
1. Ogólne wymagania dla wszystkich środków ochrony indywidualnej.
2. Dodatkowe wymagania wspólne dla różnych klas typów środków ochrony indywidualnej.
3. Dodatkowe wymagania właściwe dla poszczególnych rodzajów zagrożeń.
Podobnie jak w przypadku dyrektywy dotyczącej maszyn, wymagania zawarte
w dyrektywie 89/686/EWG są sformułowane w sposób ogólnikowy. W celu zapewnienia
przez producenta zgodności środków ochrony indywidualnej z tymi wymaganiami,
a następnie umożliwienia oceny tej zgodności przez trzecią stronę konieczne
jest posługiwanie się zharmonizowanymi normami europejskimi, opracowywanymi
przez CEN i CENELEC.
2-5.5.3. Procedury oceny zgodności środków ochrony indywidualnej |
Dyrektywa 89/686/EWG wprowadza podział środków ochrony indywidualnej na
trzy grupy pod względem ich przynależności do kategorii ryzyka związanego
z użytkowaniem (fol. nr 25a, 25b) oraz ustala różne procedury certyfikacji
dla poszczególnych grup tych środków. W dyrektywie zdefiniowano grupy środków
ochron indywidualnej podporządkowane do kategorii najmniejszego i największego
ryzyka.
Kategoria dotycząca najmniejszego ryzyka (kategoria nr I) obejmuje środki
ochrony indywidualnej o konstrukcji prostej. Projektant zakłada, że ich
użytkownik może sam ocenić skuteczność ochrony przed minimalnymi zagrożeniami,
których skutki, jeżeli są stopniowo narastające, mogą być łatwo zidentyfikowane
przez użytkownika we właściwym czasie (fol. nr 26a)(fol. nr 26b)(fol. nr 26c).
![]() |
Kategoria I (1) | |
fol. nr 26a |
![]() |
Kategoria I (2) | |
fol. nr 26b |
![]() |
Kategoria I (3) | |
fol. nr 26c |
Kategoria nr I obejmuje w szczególności środki przeznaczone do ochrony
przed:
- działaniami czynników mechanicznych, których skutki są powierzchowne (np.:
rękawice ogrodnicze, ochrony palców itp.),
- środkami czyszczącymi o słabym i łatwo odwracalnym działaniu (np.: rękawice
chroniące przed detergentami itp.),
- zagrożeniami związanymi z manipulacją gorącymi przedmiotami o temperaturze
nie wyższej niż 50° C (np.: rękawice, fartuchy),
- czynnikami atmosferycznymi bez uwzględniania czynników wyjątkowych i
ekstremalnych (np. nakrycia głowy, obuwie),
- słabymi uderzeniami i drganiami, których skutki nie mogą powodować nieodwracalnych
uszkodzeń ciała (np.: lekkie hełmy, rękawice, obuwie),
- światłem słonecznym (np. okulary przeciwsłoneczne) (fol. nr 26b)
![]() |
fol. nr 26b |
Kategoria nr III, dotycząca największego ryzyka, obejmuje środki ochrony
indywidualnej o konstrukcji złożonej, przewidziane do ochrony przed zagrożeniem
życia lub zagrożeniami, które mogą powodować poważne i nieodwracalne uszkodzenia
zdrowia; ich działania użytkownik nie może zidentyfikować dostatecznie szybko
(fol. nr 26b).
![]() |
Kategoria III (1) | |
fol. nr 26d |
W szczególności kategoria ta obejmuje:
- sprzęt ochrony układu oddechowego, chroniący przed stałymi lub ciekłymi
aerozolami lub gazami drażniącymi, niebezpiecznymi, toksycznymi lub promieniotwórczymi,
- sprzęt ochrony układu oddechowego, zapewniający pełną izolację od atmosfery,
łącznie z używanym przy nurkowaniu,
- środki ochrony indywidualnej zapewniające ochronę przed zagrożeniami chemicznymi
lub promieniowaniem jonizującym,
- sprzęt ochronny do użytku w środowiskach o wysokiej temperaturze, których
skutki oddziaływania są porównywalne do działania powietrza o temperaturze
100° C lub wyższej i w których może występować promieniowanie podczerwone,
płomienie lub narażenie na duże rozpryski roztopionego metalu,
- sprzęt ochronny do użytku w środowiskach o niskiej temperaturze, których
skutki oddziaływania są porównywalne do działania powietrza o temperaturze
-50° C lub niższej,
- sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości,
- środki ochrony indywidualnej chroniące przed porażeniem prądem elektrycznym
oraz stosowane do izolacji przy pracach z wysokim napięciem prądu elektrycznego
(fol. nr 26e,
fol. nr 26f,
fol. nr 26g).
![]() |
Kategoria III(2) | |
fol. nr 29a |
![]() |
Kategoria III(3) | |
fol. nr 29b |
![]() |
Kategoria III(4) | |
fol. nr 29c |
Do kategorii nr II należą środki ochrony indywidualnej o konstrukcji pośredniej,
tzn. takie, które nie należą do I lub III kategorii ryzyka, a więc między
innymi środki ochrony słuchu, hełmy przemysłowe, gogle i okulary ochronne
oraz rękawice, buty i odzież, chroniące np. przed zagrożeniami mechanicznymi
(fol. nr 30).
![]() |
Kategoria II | |
fol. nr 30 |
Środki ochrony indywidualnej kategorii nr I podlegają procedurze oceny
zgodności pn. "wewnętrzna kontrola produkcji" - moduł A .
Środki ochrony indywidualnej kategorii nr II są, zgodnie z dyrektywą, poddawane
ocenie na etapie projektowania oraz wydawania przez producenta lub dystrybutora
odpowiednich deklaracji zgodności wyrobów z zatwierdzonym typem. Odpowiada
to procedurze oceny zgodności składającej się z modułów B i C, zgodnie z
systemem modułowym podanym na fol. nr 9a i
9b.
![]() |
fol. nr 9a |
![]() |
fol. nr 9b |