2-6. Wypadki przy pracy - przyczyny występowania i skutki

mgr inż. Sławomir Wroński - Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

2-6.3. Procesowe modele wypadków przy pracy

Procesowe modele wypadków umożliwiają uświadomienie, w jaki sposób system produkcyjny przechodzi od fazy normalnej do fazy, w której następuje wypadek. Czas przebiegu wypadku jest tu czynnikiem podstawowym. W odróżnieniu od modeli przedstawiających sekwencje przyczynowe, modele procesowe wyjaśniają powiązania pomiędzy sekwencją wypadku z jednej strony a wyróżnioną przyczyną lub czynnikiem przyczynowym z drugiej strony. Współczesne modele procesowe rozróżniają różne fazy w sekwencji wypadku. Typowym przykładem modelu procesowego jest tzw. model OARU (Occupational Accident Research Unit) opracowany przez Kjellena i Larssona w 1981 r. Sekwencja wypadku podzielona jest tu na 3 fazy: fazę inicjacyjną, fazę realizacji i fazę urazu. Między tymi fazami można wyróżnić 4 stany przejściowe:

• przejście od normalnych warunków do stanu wystąpienia braków w kontroli sytuacji
• przejście od braku kontroli do utraty kontroli
• przejście, przy którym organizm ludzki zaczyna absorbować energię
• stan zakończenia procesu absorbowania energii.

Stan braków w kontroli sytuacji w różnych modelach określany jest jako odchylenie od sytuacji normalnej w systemie. Takim odchyleniem mogą być zdarzenia, warunki pracy itp. odróżniające bieżący proces od procesu uznanego za bezbłędny i normalny. Na foliogramie nr 10 pokazano model procesowy OARU z uwzględnieniem poszczególnych faz oraz stanów przejściowych.
Do modeli procesowych można także zaliczyć modele polegające na tworzeniu schematów logicznych (model drzewa zdarzeń, model drzewa błędów, systematykę STEP).

2-6.3.3. Modelowanie za pomocą drzewa zdarzeń (Event Tree Analysis - ETA)

Modelowanie za pomocą drzewa zdarzeń należy do analiz prospektywnych, w których oczekujemy odpowiedzi, jak dane zdarzenie uznane za początkowe wpływa na powstanie i przebieg wypadków. Model drzewa zdarzeń umożliwia prześledzenie różnych sekwencji wypadku oraz ustalenie, jakie jest prawdopodobieństwo danej sekwencji i całkowite prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku w wyniku określonego zdarzenia początkowego. Pytania zadawane podczas modelowania muszą być logiczne i konsekwentne, a uzyskane odpowiedzi tak/nie powinny prowadzić do zdarzenia końcowego, którym może być wypadek. Na (fol.6) . przedstawiono schemat tworzenia drzewa zdarzeń od pojedynczego zdarzenia początkowego.



fol. nr 6