2-6. Wypadki przy pracy - przyczyny występowania i skutki |
mgr inż. Sławomir Wroński - Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy |
2-6.3. Procesowe modele wypadków przy pracy |
Procesowe modele wypadków umożliwiają uświadomienie, w jaki sposób system produkcyjny przechodzi od fazy normalnej do fazy, w której następuje wypadek. Czas przebiegu wypadku jest tu czynnikiem podstawowym. W odróżnieniu od modeli przedstawiających sekwencje przyczynowe, modele procesowe wyjaśniają powiązania pomiędzy sekwencją wypadku z jednej strony a wyróżnioną przyczyną lub czynnikiem przyczynowym z drugiej strony. Współczesne modele procesowe rozróżniają różne fazy w sekwencji wypadku. Typowym przykładem modelu procesowego jest tzw. model OARU (Occupational Accident Research Unit) opracowany przez Kjellena i Larssona w 1981 r. Sekwencja wypadku podzielona jest tu na 3 fazy: fazę inicjacyjną, fazę realizacji i fazę urazu. Między tymi fazami można wyróżnić 4 stany przejściowe:
Stan braków
w kontroli sytuacji w różnych modelach określany jest jako odchylenie
od sytuacji normalnej w systemie. Takim odchyleniem mogą być zdarzenia,
warunki pracy itp. odróżniające bieżący proces od procesu uznanego za
bezbłędny i normalny. Na foliogramie nr 10 pokazano model procesowy OARU
z uwzględnieniem poszczególnych faz oraz stanów przejściowych.
Do modeli procesowych można także zaliczyć modele polegające na tworzeniu
schematów logicznych (model drzewa zdarzeń, model drzewa błędów, systematykę
STEP).
2-6.3.3. Modelowanie za pomocą drzewa zdarzeń (Event Tree Analysis - ETA) |
Modelowanie
za pomocą drzewa zdarzeń należy do analiz prospektywnych, w których oczekujemy
odpowiedzi, jak dane zdarzenie uznane za początkowe wpływa na powstanie
i przebieg wypadków. Model drzewa zdarzeń umożliwia prześledzenie różnych
sekwencji wypadku oraz ustalenie, jakie jest prawdopodobieństwo danej
sekwencji i całkowite prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku w wyniku
określonego zdarzenia początkowego. Pytania zadawane podczas modelowania
muszą być logiczne i konsekwentne, a uzyskane odpowiedzi tak/nie powinny
prowadzić do zdarzenia końcowego, którym może być wypadek. Na
(fol.6) .
przedstawiono
schemat tworzenia drzewa zdarzeń od pojedynczego zdarzenia początkowego.
![]() |
fol. nr 6 |