Nowoczesne podejście do procesu organizacji pracy polega na poszukiwaniu nowych skutecznych środków zaradczych, które umożliwiłyby pełniejsze przystosowanie pracy do człowieka. Uwzględnienie postulatów humanizacji wiąże się z uelastycznieniem form organizacji pracy [3]. Opracowywanie organizacji pracy powinno przebiegać zgodnie z zasadami projektowania systemów C - OT. Wyróżnia się trzy tendencje zmian organizacyjnych ( fol. nr 7 ):
- projektowanie zadań (kształtowanie treści pracy)
- doskonalenie organizacji pracy
- zespoły pracy wysokiej jakości.
Tendencje zmian organizacyjnychfol. nr 7
Kształtowanie treści pracy opiera się głównie na czterech technikach:
- rotacji stanowisk - użytkownik pracuje na coraz to innym stanowisku
- rozszerzania pracy - łączenia zadań o podobnym charakterze w większe moduły
- wzbogacania pracy - dołączania do prostych prac wykonywanych operacji kontrolnych, decyzyjnych oraz przydzielania zadań o wyższym poziomie komplikacji
- tworzenia autonomicznych grup kontrolnych - tworzenia grup roboczych dysponujących dużą samodzielnością i większą odpowiedzialnością.
Doskonalenie organizacji to zaplanowanie przedsięwzięć w skali organizacji,
kierowane z góry i mające na celu zwiększenie efektywności organizacji poprzez
zaplanowaną interwencję wykorzystującą wiedzę nauk behawioralnych. Projektowanie
ergonomiczne oparte na doskonaleniu organizacji nazywa się niekiedy projektowaniem
socjotechnicznym. W tabeli 1 przedstawiono zasady socjotechnicznego projektowania
pracy ( fol. nr 8 ).
 |
Zasady projektowania
socjotechnicznego
|
|
|
fol.
nr 8
|
Wprowadzenie zmian organizacyjnych przy współudziale wszystkich zainteresowanych uczestników PPR jest elementem oddziaływania ergonomii partycypacyjnej (uczestniczącej).
Tabela 1. Zasady socjotechnicznego projektowania pracy [wg 3]
|
1 |
Kompatybilność |
Sposób przeprowadzania projektu socjotechnicznego musi być zgodny z wprowadzanymi zmianami |
|
2 |
Minimalna specyfikacja krytyczna |
Projektując nowy system należy określać tylko to, co absolutnie niezbędne. Pozostaje swoboda w określaniu szczegółów realizacyjnych i zwiększa się stopień przystosowywania do nieprzewidzianych wydarzeń |
|
3 |
Kryterium socjotechniczne |
Wszelkie niezgodności w ramach systemu można ograniczyć poprzez wnikliwą kontrolę ich źródeł. Jeżeli wykonawca prowadzi samokontrolę, zmniejsza się pętla sprzężenia zwrotnego kontroli niezgodności |
|
4 |
Zasada wielofunkcyjności |
Zasada ta pozwala pracownikom na wypełnianie więcej niż jednej roli, o ile projektowanie pracy jest nastawione na zwiększenie zamienności ludzi |
|
5 |
Umiejscowienie (lokalizacja) granic |
We wszystkich organizacjach należy określić granice pomiędzy komórkami. Podziały te są zwykle wykonywane w oparciu o takie kryteria, jak: funkcja, technologia, przestrzeń lub czas |
|
6 |
Przepływ informacji |
Informacje powinny przepływać w pierwszej kolejności tam, gdzie są potrzebne, a nie od kierownictwa do podwładnych |
|
7 |
Zgodne wsparcie |
Systemy administracyjne oraz zarządzanie powinny być tak opracowywane, aby poprzez system nadzoru i wynagrodzeń, wzmocnić te zachowania, do których organizacja zachęca |
|
8 |
Projektowanie i wartości ludzkie |
Systemy muszą być projektowane tak, aby prowadziły do stanowisk pracy o wysokiej jakości |
|
9 |
Niekompletność |
Projektowanie pracy jest procesem nie kończącym się z uwagi na ciągły postęp i rozwój człowieka oraz techniki |
Zespoły pracy wysokiej jakości. Najnowsze technologie produkcji stworzyły
zagrożenie zubożenia pracy człowieka, ale jednocześnie niosą z sobą możliwości
znacznego wzbogacenia pracy. Poprawę znaczenia człowieka (użytkownika) w wysoko
zautomatyzowanych systemach produkcyjnych gwarantują elastyczne systemy wytwarzania
(FMS) oraz komputerowo zintegrowana produkcja (CIM).
Dzięki bardzo zaawansowanej technologii produkcję jednostkową prowadzi się w warunkach produkcji masowej, co urozmaica pracę ludzi i jednocześnie zwiększa wydajność produkcji.